عرضه فیزیکی گازوئیل در بورس انرژی
مقدمه
مدیرعامل بورس انرژی ایران از آغاز عرضه فیزیکی گازوئیل در این بورس خبر داد و اعلام کرد که گواهی صرفه‌جویی گازوئیل به عنوان یکی از ابزارهای نوین مالی و حمایتی در حوزه انرژی، به زودی منتشر خواهد شد. به گفته او، این اقدام می‌تواند ضمن شفاف‌سازی بازار، نقش مهمی در تامین نیاز صنایع و کاهش هزینه‌های بخش حمل‌ونقل ایفا کند.
عرضه فیزیکی گازوئیل در بورس انرژی
محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به وضعیت کنونی بازار گازوئیل در کشور توضیح داد: «در حال حاضر بازار گازوئیل در کشور به شکل موازی و تا حدی مدیریت‌نشده در حوزه توزیع فعالیت می‌کند. این وضعیت به‌ویژه در بخش صنایع که گازوئیل را به عنوان سوخت مصرف می‌کنند، مشکلاتی ایجاد کرده است. در نتیجه اهمیت گازوئیل در سبد هزینه برخی صنایع کمتر از آن چیزی که باید باشد، دیده می‌شود.»
به گفته او، با همکاری و اراده شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، بورس انرژی اقدام به عرضه فیزیکی گازوئیل کرده است. این عرضه نخستین بار طی هفته گذشته انجام شد و معاملات آن نیز آغاز گردیده است. نظیفی ابراز امیدواری کرد که شفافیت این بازار، دسترسی بالا و بستر قانونی ایجاد شده، بتواند نیازهای صنایع را به شکلی پایدار تامین کند.
استقبال صنایع از معاملات گازوئیل
مدیرعامل بورس انرژی با تاکید بر مزایای این شیوه عرضه گفت: «انتظار ما این است که صنایع مختلف از این ظرفیت استقبال کنند. چرا که عرضه در بورس به معنای شفافیت قیمت، توزیع عادلانه‌تر و جلوگیری از رانت است. صنایع می‌توانند بدون واسطه و در بستری مطمئن به تامین سوخت مورد نیاز خود بپردازند.»
او افزود که ورود گازوئیل به بورس انرژی می‌تواند الگوی جدیدی از مدیریت سوخت را در کشور پایه‌گذاری کند؛ الگویی که نه‌تنها پاسخگوی تقاضای موجود است، بلکه با حذف واسطه‌ها هزینه‌های تمام‌شده صنایع را کاهش می‌دهد.
گواهی صرفه‌جویی گازوئیل؛ ابزار مالی جدید
یکی از نکات مهمی که مدیرعامل بورس انرژی به آن اشاره کرد، انتشار گواهی صرفه‌جویی گازوئیل است. او در این‌باره توضیح داد: «موضوع گواهی صرفه‌جویی به میزان کاهش مصرف گازوئیل در ناوگان حمل‌ونقل داخل شهری و بین‌شهری مرتبط است. فرایند پذیرش این گواهی در بورس طی شده و به زودی منتشر خواهد شد.»
به بیان ساده، گواهی صرفه‌جویی ابزاری است که امکان ارزش‌گذاری و معامله میزان سوخت صرفه‌جویی‌شده را فراهم می‌کند. این گواهی می‌تواند زمینه تامین مالی جدیدی برای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت در کشور ایجاد کند. به عنوان مثال، شرکت‌ها و ناوگان حمل‌ونقل که با تغییر فناوری یا مدیریت مصرف، میزان کمتری گازوئیل استفاده کنند، قادر خواهند بود مازاد صرفه‌جویی خود را به صورت گواهی در بورس انرژی عرضه کرده و از این محل منابع مالی جذب کنند.
تامین مالی از مسیر صرفه‌جویی
نظیفی در ادامه تاکید کرد: «انتشار گواهی صرفه‌جویی گازوئیل می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مالی نوین، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت را جذاب‌تر کند. انتظار داریم صنایع و فعالان اقتصادی با استقبال از این اوراق، امکان تامین مالی طرح‌های توسعه‌ای خود را فراهم سازند.»
او افزود که این اقدام می‌تواند در کنار عرضه فیزیکی گازوئیل، به تکمیل زنجیره شفافیت و کارآمدی در حوزه انرژی کمک کند. از یک‌سو صنایع سوخت مورد نیاز خود را به شکل مطمئن تامین می‌کنند و از سوی دیگر، مدیریت مصرف و کاهش اتلاف انرژی به عنوان یک ارزش اقتصادی شناخته می‌شود.
زمان‌بندی اجرای طرح‌ها
مدیرعامل بورس انرژی در پایان درباره زمان اجرای این اقدامات گفت: «عرضه فیزیکی گازوئیل هفته گذشته انجام شد و امیدواریم این روند به طور مستمر ادامه پیدا کند. همچنین در خصوص انتشار گواهی صرفه‌جویی گازوئیل، فکر می‌کنم زیر یک ماه این موضوع محقق خواهد شد.»
اهمیت راه‌اندازی بازار شفاف گازوئیل
کارشناسان معتقدند ورود گازوئیل به بورس انرژی می‌تواند تحولی بزرگ در نظام توزیع و مصرف سوخت کشور ایجاد کند. تا پیش از این، بخش قابل توجهی از گازوئیل با سازوکارهای غیرشفاف و بعضاً رانتی توزیع می‌شد که علاوه بر ایجاد زمینه‌های فساد، هزینه‌های اضافی برای صنایع به همراه داشت. اما عرضه در بورس به معنای دسترسی برابر برای همه متقاضیان است.
از سوی دیگر، موضوع گواهی صرفه‌جویی گازوئیل نیز با توجه به اهمیت مدیریت انرژی و کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی، اقدامی مهم به شمار می‌رود. این ابزار مالی می‌تواند انگیزه نوسازی ناوگان فرسوده حمل‌ونقل و استفاده از فناوری‌های جدید را افزایش دهد.
جمع‌بندی
راه‌اندازی عرضه فیزیکی گازوئیل در بورس انرژی و انتشار قریب‌الوقوع گواهی صرفه‌جویی، نشان‌دهنده گامی مهم در مسیر شفافیت، کارآمدی و توسعه بازار انرژی کشور است. با اجرای کامل این طرح‌ها، نه تنها صنایع امکان تامین مطمئن‌تر و ارزان‌تر سوخت خواهند داشت، بلکه نظام مدیریت انرژی کشور نیز به سمت بهره‌وری بالاتر حرکت می‌کند.
این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که نیاز به بهینه‌سازی مصرف سوخت و کاهش هزینه‌های انرژی، یکی از دغدغه‌های اصلی اقتصاد ایران محسوب می‌شود. به همین دلیل، انتظار می‌رود بورس انرژی در ماه‌های آینده نقش پررنگ‌تری در مدیریت منابع و تامین مالی پروژه‌های مرتبط ایفا کند.
منبع:
