طلا؛ دومین دارایی ذخیره‌ای بزرگ جهان
در سال‌های اخیر، تقاضای شدید بانک‌های مرکزی برای خرید طلا در کنار رشد چشمگیر قیمت این فلز گرانبها، جایگاه طلا را به‌عنوان دومین دارایی ذخیره‌ای بزرگ جهان بعد از دلار آمریکا تثبیت کرده است. با این حال، داده‌های جدید نشان می‌دهد که ممکن است این روند افزایشی با کاهش سرعت مواجه شود.
جایگاه جدید طلا در ذخایر بین‌المللی
بر اساس گزارش تازه‌ای از بانک مرکزی اروپا (ECB)، ذخایر طلای بانک‌های مرکزی در سراسر جهان به سطوحی نزدیک به دهه ۱۹۶۰ رسیده است. این افزایش در ذخایر، در کنار رشد قابل‌توجه قیمت طلا، باعث شده که طلا به‌لحاظ ارزش، پس از دلار آمریکا، بزرگ‌ترین دارایی ذخیره‌ای جهانی محسوب شود.
داده‌های بانک مرکزی اروپا نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۳، سهم طلا و یورو در ذخایر رسمی جهانی تقریباً برابر و حدود ۱۶.۵ درصد بوده است. اما در سال ۲۰۲۴ این نسبت تغییر یافته و طلا به ۱۹ درصد رسیده، در حالی که سهم یورو به ۱۶ درصد کاهش یافته است. دلار آمریکا همچنان با ۴۷ درصد، جایگاه نخست را حفظ کرده است.
چرا بانک‌های مرکزی به طلا روی آورده‌اند؟
بانک‌های مرکزی در سراسر جهان دارایی‌هایی همچون ارزهای خارجی و طلا را برای مقابله با تورم، تنوع‌بخشی به پرتفوی ذخایر خود، و همچنین آمادگی برای حمایت از ارز ملی در مواقع بحران ذخیره می‌کنند. طلا به‌عنوان دارایی‌ای با ارزش پایدار در بلندمدت شناخته می‌شود و در برابر نوسانات بازار مقاومت بالایی دارد. همین موضوع باعث شده است که سهم بانک‌های مرکزی از تقاضای جهانی طلا از حدود ۱۰ درصد در دهه ۲۰۱۰، اکنون به بیش از ۲۰ درصد افزایش یابد.
بانک مرکزی اروپا در تحلیل خود اشاره می‌کند که کشورهای نوظهور و در حال توسعه بیشتر از سایرین به ذخیره طلا روی آورده‌اند، زیرا نسبت به تحریم‌های اقتصادی و کاهش نقش ارزهای غالب در نظام پولی بین‌الملل نگران هستند.
تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی و اقتصادی
تحولات ژئوپلیتیکی، به‌ویژه از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، باعث افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن همچون طلا شده است. تورم فزاینده، افزایش نرخ بهره و نوسانات ناشی از سیاست‌های تجاری آمریکا نیز به رشد تقاضای طلا دامن زده‌اند. چین، هند و ترکیه از جمله کشورهایی هستند که در این مدت به‌طور جدی اقدام به خرید طلا کرده‌اند.
با وجود این عوامل تقویتی، بازار طلا در ماه‌های اخیر دچار نوساناتی شده است. سیاست‌های تجاری پرنوسان آمریکا، به‌ویژه در زمینه تعرفه‌ها، باعث شده که بازار با اطمینان گذشته به روند صعودی ادامه ندهد.
آیا روند صعودی ادامه دارد؟
به گفته تحلیل‌گران، بسیاری از نیروهای محرک رشد طلا همچنان وجود دارند. مارک هافله، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری در UBS Global Wealth Management، در یادداشتی به سرمایه‌گذاران توصیه کرده است که به‌منظور مقابله با نوسانات بازار سهام، تنوع سبد دارایی‌های خود را حفظ کرده و بخشی از آن را به طلا و صندوق‌های پوشش ریسک اختصاص دهند.
این شرکت همچنین پیش‌بینی کرده که قیمت طلا می‌تواند تا ۳۸۰۰ دلار نیز افزایش یابد.
کاهش سرعت خرید توسط بانک‌های مرکزی
با وجود تقاضای بالا، نشانه‌هایی از کاهش سرعت خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی مشاهده می‌شود. طبق گزارش شورای جهانی طلا، نرخ خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی در سه‌ماهه نخست سال جاری نسبت به فصل قبل، ۳۳ درصد کاهش یافته است. همچنین سرعت خرید طلا توسط چین نیز به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است.
حمد حسین، اقتصاددان حوزه اقلیم و کالا در مؤسسه Capital Economics، در گفتگو با CNBC اظهار داشت: «بانک‌های مرکزی همچنان به خرید طلا ادامه خواهند داد، اما با سرعتی کمتر از سال‌های اخیر. نگرانی‌های تورمی، مالی و ژئوپلیتیکی همچنان دلیلی برای حفظ طلا در سبد ذخایر هستند، اما شک و تردیدهایی نسبت به جایگاه دلار به‌عنوان پناهگاه امن نیز ممکن است به افزایش جذابیت طلا و حتی یورو منجر شود.»
نگاه بلندمدت: تنوع ذخایر به‌جای وابستگی به دلار
جنت موی، مدیر تحلیل بازار در شرکت RBC Brewin Dolphin نیز به CNBC گفت: «با توجه به رشد قابل‌توجه قیمت طلا، ممکن است انگیزه خرید طلا کمی کاهش یابد. اما در بلندمدت، نااطمینانی‌های ژئوپلیتیکی و تمایل به تنوع‌بخشی باعث ادامه روند خرید طلا خواهد شد.»
او همچنین اشاره می‌کند که با گرایش دولت آمریکا به سیاست‌های انزواطلبانه‌تر در حوزه تجارت، بانک‌های مرکزی کشورهای شریک تجاری آمریکا منطقی می‌دانند که از وابستگی به دلار بکاهند و دارایی‌هایی همچون طلا را جایگزین کنند.
سهم اصلی تقاضای طلا از کجاست؟
اگرچه تقاضای بانک‌های مرکزی نقش مهمی در بازار طلا ایفا می‌کند، اما هنوز حدود ۷۰ درصد تقاضای جهانی طلا از سوی صنایع جواهرسازی و سرمایه‌گذاری شخصی تأمین می‌شود. به همین دلیل، وضعیت کلی بازار و میزان عرضه طلا نیز اهمیت فراوانی دارد.
بانک مرکزی اروپا در گزارش خود عنوان کرده که روند آتی قیمت طلا بستگی به «چسبندگی عرضه» دارد. به‌عبارتی، اگر عرضه طلا همچون دهه‌های گذشته به‌صورت منعطف به افزایش تقاضا پاسخ دهد، رشد قیمت می‌تواند مهار شود. این مسئله بستگی به افزایش موجودی طلاهای بالای زمین (Above-Ground Stocks) و تولید معدنی دارد.
خلاصه خبر:
تقاضای شدید بانک‌های مرکزی باعث شده طلا به دومین دارایی ذخیره‌ای جهان تبدیل شود، اما نشانه‌هایی از کاهش سرعت خرید در ماه‌های آینده دیده می‌شود.
منبع:
