چگونه بانک های مرکزی نرخ بهره بانکی بازار های مالی را کنترل می کنند؟

۱. تعیین نرخ بهره بانکی پایه (سیاست بهره‌وری): بانک مرکزی می‌تواند نرخ بهره بانکی پایه را تعیین کند. این نرخ تاثیر مستقیمی بر نرخ بهره بانکی سایر بانک‌ها و نرخ بهره بانکی در بازار دارد. با تغییر نرخ بهره بانکی پایه، بانک مرکزی می‌تواند تاثیر خود را بر بازارهای مالی اعمال کند.

۲. عملیات بازار باز (Open Market Operations): بانک مرکزی می‌تواند از طریق خرید یا فروش اوراق بهادار، ارز یا سایر دارایی‌های مالی در بازار، تأثیر خود را بر نرخ بهره بانکی اعمال کند. به عنوان مثال، اگر بانک مرکزی اوراق بهاداری را خریداری کند، پول نقد وارد بازار می‌شود که می‌تواند نرخ بهره را کاهش دهد.

۳. سیاست تسهیلات پولی (Monetary Policy Tools): بانک‌های مرکزی می‌توانند تسهیلات پولی را در اختیار بانک‌ها قرار دهند و شرایط اعطای تسهیلات را تغییر دهند. با تغییر شرایط اعطای تسهیلات، بانک مرکزی می‌تواند نرخ بهره بانکی را کنترل کند و تأثیری بر تقاضای و قرض‌دهی بانک‌ها داشته باشد.

۴. تعیین ضریب رزرو الزامی: بانک‌های مرکزی می‌توانند ضریب رزرو الزامی را تغییر دهند. ضریب رزرو الزامی میزان پولی است که بانک‌ها نگهداری می‌کنند و بانک‌ها باید به عنوان رزرو نگهداری کنند. با تغییر ضریب رزرو الزامی، بانک مرکزی می‌تواند میزان پول در چرخه اقتصاد را تنظیم کند و در نتیجه نرخ بهره بانکی را تحت کنترل قرار دهد.

۵. تغییر شرایط اقراض: بانک‌های مرکزی می‌توانند شرایط اقراض به بانک‌ها را تغییر دهند. این شرایط شامل میزان سود و مهلت بازپرداخت قرض‌ها است. با تغییر این شرایط، بانک مرکزی می‌تواند تأثیری بر روی تقاضا و قرض‌دهی بانک‌ها و در نتیجه نرخ بهره بانکی داشته باشد.

۶. کنترل ارزش ارز محلی: بانک مرکزی می‌تواند ارزش ارز محلی را تغییر دهد. با تغییر ارزش ارز محلی نسبت به ارزهای خارجی، تأثیری بر صادرات، واردات و شرایط اقتصادی کلی داشته و در نهایت می‌تواند نرخ بهره بانکی را تحت کنترل قرار دهد.

تمام این ابزارها و روش‌ها بسته به شرایط اقتصادی و اهداف بانک مرکزی می‌توانند استفاده شوند. هدف نهایی این اقدامات، تحقق استقرار و تعادل در بازار مالی و اقتصاد است. بانک‌های مرکزی در اجرای سیاست‌های پولی خود، عموماً با همکاری سایر نهادها و سیاست‌گذاران اقتصادی هماهنگی می‌کنند تا بهترین نتیجه را برای اقتصاد کلی به دست آورند.

ضمن راهکارهای اصلی بیان شده، بانک‌های مرکزی می‌توانند از روش‌های دیگری نیز برای کنترل نرخ بهره بانکی استفاده کنند:

۷. تغییر نرخ تسهیلات پولی: بانک مرکزی می‌تواند نرخ تسهیلات پولی را که به بانک‌ها اعطا می‌شود، تغییر دهد. با کاهش یا افزایش نرخ تسهیلات پولی، بانک مرکزی می‌تواند تاثیری مستقیم بر نرخ بهره بانکی داشته باشد.

۸. کنترل تورم: بانک‌های مرکزی معمولاً به منظور کنترل نرخ بهره بانکی، تمرکز خود را بر کنترل تورم می‌گذارند. با استفاده از سیاست‌های پولی مناسب و کنترل تورم، بانک مرکزی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر نرخ بهره بانکی داشته باشد.

۹. گردش مالی: بانک‌های مرکزی می‌توانند از طریق تنظیم گردش مالی در بازار، به تنظیم نرخ بهره بانکی کمک کنند. به عنوان مثال، با افزایش گردش مالی و تسهیل دسترسی به پول نقد، بانک مرکزی می‌تواند نرخ بهره بانکی را کاهش دهد.