افت سرمایه یا Drawdown در بازارهای مالی: تعریف و نحوه مدیریت آن

معرفی افت سرمایه یا Drawdown و اهمیت آن در بازارهای مالی

در بازارهای مالی و فارکس، یکی از مفاهیم کلیدی که به طور مکرر به آن اشاره می‌شود، “افت سرمایه” است. این اصطلاح به کاهش موقتی در موجودی حساب یا دارایی‌های یک معامله‌گر از بالاترین نقطه به پایین‌ترین نقطه قبل از شروع به بازگشت مجدد اشاره دارد. به عبارت ساده‌تر، Drawdown نشان‌دهنده میزان ضرر یا افت است که یک حساب یا یک استراتژی معاملاتی تجربه کرده است. این مفهوم برای ارزیابی ریسک و تعیین تحمل ضرر یک معامله‌گر اهمیت زیادی دارد.

مثال ساده‌ای برای درک این مفهوم: فرض کنید یک حساب معاملاتی با موجودی 10,000 دلار شروع می‌شود و در طول یک دوره معاملاتی، موجودی آن به 12,000 دلار افزایش می‌یابد. سپس، به دلیل یک سری معاملات زیان‌ده، موجودی به 9,000 دلار کاهش می‌یابد. در این صورت، افت سرمایه حساب برابر با 3,000 دلار یا 30% خواهد بود.

انواع Drawdown

در هنگام بررسی Drawdown، دو نوع اصلی وجود دارد که معامله‌گران باید از آنها آگاه باشند:

1. Drawdown حداکثری (Maximum Drawdown): این نوع افت سرمایه بزرگ‌ترین کاهش موجودی از بالاترین نقطه به پایین‌ترین نقطه قبل از بازگشت به بالاترین نقطه مجدد است. این شاخص مهم برای ارزیابی میزان خطر و ریسک یک استراتژی معاملاتی به کار می‌رود.مثال: فرض کنید موجودی یک حساب معاملاتی از 10,000 دلار به 5,000 دلار کاهش یابد و سپس به 15,000 دلار برسد. در این حالت، حداکثر Drawdown برابر با 5,000 دلار یا 50% خواهد بود.
2. Drawdown جاری (Current Drawdown): این نوع افت سرمایه به کاهش موجودی در زمان حال اشاره دارد. به عبارت دیگر، زمانی که حساب در حال حاضر از بالاترین نقطه خود کاهش یافته است اما هنوز به پایین‌ترین سطح نرسیده است.مثال: اگر موجودی یک حساب از 10,000 دلار به 8,000 دلار برسد، اما هنوز افزایش دوباره آن شروع نشده باشد، Drawdown جاری برابر با 2,000 دلار یا 20% خواهد بود.

تاثیر Drawdown بر روانشناسی معامله‌گران

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های Drawdown در بازارهای مالی، تأثیر آن بر روانشناسی معامله‌گران است. معامله‌گران معمولاً در مواجهه با یک Drawdown بزرگ، احساس استرس، ترس و اضطراب می‌کنند. این احساسات می‌توانند باعث تصمیمات احساسی و غیرمنطقی شوند که ممکن است منجر به ضررهای بیشتر شوند.

مثال: فرض کنید یک معامله‌گر در ابتدا استراتژی خوبی دارد و سودآوری زیادی تجربه می‌کند، اما پس از یک افت سرمایه بزرگ، دچار شک و تردید می‌شود و تصمیم می‌گیرد استراتژی خود را تغییر دهد. این تغییرات اغلب به ضررهای بیشتری منجر می‌شود زیرا تصمیمات بدون تحلیل درست و بر اساس احساسات گرفته می‌شود.

چگونه می‌توان افت سرمایه را مدیریت کرد؟

مدیریت Drawdown یکی از چالش‌های بزرگ برای معامله‌گران است. در این راستا، راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند به کاهش اثرات منفی Drawdown کمک کند:

1. استفاده از استاپ لاس (Stop Loss): یکی از ابزارهای اصلی برای مدیریت ریسک و جلوگیری از Drawdown‌های بزرگ، استفاده از استاپ لاس است. این ابزار به طور خودکار معاملات را در نقطه‌ای که ضرر به میزان مشخصی رسیده باشد، بسته می‌کند.مثال: اگر یک معامله‌گر با استراتژی خرید در فارکس وارد بازار شود و حد ضرر را 100 پیپ تنظیم کند، این بدین معناست که اگر قیمت به میزان 100 پیپ در خلاف جهت معامله حرکت کند، معامله به طور خودکار بسته می‌شود.
2. تنوع در معاملات: یکی دیگر از روش‌های مدیریت افت سرمایه، تنوع در معاملات است. با متنوع کردن دارایی‌ها و جفت ارزهای مورد معامله، ریسک کلی حساب کاهش می‌یابد.مثال: معامله‌گری که تنها روی یک جفت ارز مانند EUR/USD تمرکز دارد، می‌تواند با گسترش معاملات خود به جفت ارزهای دیگر مانند GBP/USD یا USD/JPY ریسک را کاهش دهد.
3. مدیریت حجم معاملات: کاهش حجم معاملات در زمان‌هایی که بازار نوسانات زیادی دارد، می‌تواند به جلوگیری از Drawdown‌های بزرگ کمک کند.مثال: اگر یک معامله‌گر در بازارهای پرنوسان وارد شود و حجم زیادی از سرمایه خود را درگیر کند، احتمال اینکه در صورت نوسانات منفی بازار با Drawdown بزرگ مواجه شود، بیشتر است. کاهش حجم معاملات در این شرایط می‌تواند از ضررهای سنگین جلوگیری کند.

افت سرمایه در استراتژی‌های معاملاتی

برای هر استراتژی معاملاتی، میزان افت سرمایه می‌تواند متفاوت باشد. برخی استراتژی‌ها به طور طبیعی دارای افت سرمایه بالاتری هستند، اما در مقابل بازده بیشتری نیز ارائه می‌دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است دارای Drawdown کمتری باشند اما بازده کمتری نیز به همراه داشته باشند.

مثال: استراتژی‌های مبتنی بر اسکالپینگ (Scalping) معمولاً افت سرمایه کمتری دارند زیرا مدت زمان هر معامله کوتاه است و از این رو ریسک کمتری به همراه دارند. در حالی که استراتژی‌های مبتنی بر سرمایه‌گذاری بلندمدت می‌توانند دارای Drawdown‌های بزرگ‌تری باشند اما در طولانی‌مدت بازده بهتری ارائه می‌دهند.

اهمیت تحلیل Drawdown در ارزیابی عملکرد استراتژی‌ها

یکی از کاربردهای اصلی مفهوم افت سرمایه، استفاده از آن برای ارزیابی و مقایسه عملکرد استراتژی‌های مختلف است. هر استراتژی معاملاتی دارای میزان خاصی از Drawdown است که بسته به نحوه طراحی و مدیریت آن می‌تواند متفاوت باشد. به همین دلیل، اندازه‌گیری و تحلیل افت سرمایه به معامله‌گران کمک می‌کند تا استراتژی‌هایی را که بیشترین بازده را با کمترین میزان ریسک به همراه دارند شناسایی کنند.

مثال: فرض کنید دو استراتژی معاملاتی دارید. استراتژی اول دارای افت سرمایه 10% و بازده سالانه 15% است، در حالی که استراتژی دوم دارای Drawdown 20% و بازده 20% است. در حالی که استراتژی دوم بازده بیشتری دارد، اما افت سرمایه بیشتر می‌تواند باعث فشار روانی و ترس بیشتر برای معامله‌گران شود. بنابراین، در انتخاب استراتژی‌های معاملاتی، تعادل بین بازده و ریسک و تحلیل دقیق افت سرمایه ضروری است.

مثال‌های عملی: تحلیل Drawdown در حساب‌های معاملاتی

فرض کنید یک معامله‌گر حسابی با موجودی 50,000 دلار دارد و قصد دارد استراتژی خود را ارزیابی کند. در طول یک ماه، حساب او در ابتدا به 55,000 دلار افزایش می‌یابد، اما پس از یک سری معاملات اشتباه، موجودی به 45,000 دلار کاهش می‌یابد. در این حالت، Maximum Drawdown حساب معامله‌گر 10,000 دلار یا 20% است. این تحلیل به معامله‌گر کمک می‌کند تا بفهمد که استراتژی او چه مقدار ریسک دارد و آیا این میزان از ریسک قابل قبول است یا خیر.

روش‌های اندازه‌گیری افت سرمایه

برای اندازه‌گیری و محاسبه افت سرمایه، چندین روش مختلف وجود دارد. در اینجا به برخی از رایج‌ترین روش‌ها اشاره می‌کنیم:

محاسبه درصدی Drawdown: یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای محاسبه افت سرمایه، استفاده از درصد است. این روش به شما کمک می‌کند تا به راحتی متوجه شوید که حساب شما چقدر کاهش یافته است.

فرمول محاسبه افت سرمایه به صورت درصدی به این شکل است:

Drawdown=(بالا ترین نقطه موجودیبالا ترین نقطه موجودی−پایین ترین نقطه موجودی​)×100

مثال: اگر موجودی حساب از 100,000 دلار به 75,000 دلار کاهش یابد، درصد Drawdown به این شکل محاسبه می‌شود:

Drawdown=(100,000100,000−75,000​)×100=25%

محاسبه Drawdown به صورت عددی: در این روش، به جای درصد، مقدار افت سرمایه به صورت عددی بیان می‌شود. این نوع محاسبه برای افرادی که ترجیح می‌دهند مقادیر واقعی را مشاهده کنند مفید است.

در مثال قبلی، افت سرمایه عددی برابر با 25,000 دلار خواهد بود، زیرا موجودی حساب از 100,000 دلار به 75,000 دلار کاهش یافته است.

استفاده از نرم‌افزارهای معاملاتی: بسیاری از نرم‌افزارهای معاملاتی و پلتفرم‌ها قابلیت محاسبه خودکار افت سرمایه را دارند. این نرم‌افزارها به شما این امکان را می‌دهند که از طریق نمودارها و گزارش‌های مختلف میزان افت سرمایه را برای هر استراتژی به راحتی مشاهده کنید.

تأثیر افت سرمایه در مدیریت سرمایه

Drawdown به طور مستقیم بر مدیریت سرمایه تأثیر می‌گذارد. برای مدیریت درست سرمایه، باید میزان افت سرمایه و ریسک‌های احتمالی آن را در استراتژی خود لحاظ کنید. استفاده از ابزارهایی مانند محدود کردن حجم معاملات، تنظیم استاپ لاس‌ها و تنوع در معاملات می‌تواند از وقوع Drawdown‌های بزرگ جلوگیری کند.

یکی از اصولی که در مدیریت سرمایه رعایت می‌شود، اصل نسبت ریسک به پاداش (Risk-Reward) است. این اصل می‌گوید که باید میزان ریسک را به گونه‌ای تعیین کنید که پاداش‌های شما در بلندمدت از زیان‌ها بیشتر باشد. اگر شما به طور مداوم افت سرمایه بالایی تجربه کنید، ممکن است این امر باعث شود که نتوانید پاداش‌های لازم را برای جبران ضررها و ادامه فعالیت در بازار به دست آورید.

آمار و داده‌ها درباره Drawdown

مفهوم Drawdown نه تنها از لحاظ نظری مهم است، بلکه از جنبه‌های آماری نیز تأثیر زیادی در ارزیابی استراتژی‌های معاملاتی و مدیریت ریسک دارد. تحقیقات و مطالعات مختلف در بازارهای مالی نشان داده است که میزان افت سرمایه می‌تواند به طور مستقیم بر پایداری بلندمدت و بازده یک استراتژی تأثیر بگذارد.

1. بر اساس مطالعه‌ای از سوی “CME Group” در سال 2020، حدود 65% از معامله‌گران در ابتدا با Drawdown‌های بین 10% تا 30% مواجه می‌شوند. این رقم نشان می‌دهد که Drawdown‌های کوچک تا متوسط در بسیاری از استراتژی‌های معاملاتی رایج است، اما معامله‌گران موفق می‌توانند این کاهش‌ها را مدیریت کرده و به بازده مثبت در بلندمدت برسند.
2. مطالعات منتشر شده توسط “NFA” (National Futures Association) نشان داده‌اند که تقریباً 40% از معامله‌گران در بازار فارکس، پس از تجربه افت سرمایه حداکثری بالای 30% به دلیل فشار روانی و عدم مدیریت درست، از بازار خارج می‌شوند.
3. تحقیقات انجام شده توسط “Tradeciety” در سال 2021 بر روی بیش از 2000 استراتژی معاملاتی نشان داد که استراتژی‌هایی که دارای افت سرمایه کمتر از 15% هستند، بازده بالاتری را در بلندمدت به همراه دارند. این داده نشان می‌دهد که برای معامله‌گران با تحمل ریسک کمتر، استراتژی‌هایی با Drawdown پایین و بازده مستمر ترجیح داده می‌شود.

مثال‌های بیشتر از افت سرمایه در بازار فارکس

برای درک بهتر و ملموس‌تر از تأثیر افت سرمایه در معاملات، بیایید به مثال‌هایی واقعی و عددی نگاه کنیم:

• فرض کنید شما وارد معاملات جفت ارز EUR/USD می‌شوید و موجودی حساب شما 100,000 دلار است. در ابتدا، شما با یک استراتژی سودآور معامله می‌کنید و موجودی شما به 110,000 دلار می‌رسد. پس از آن، به دلیل یک سری نوسانات در بازار، موجودی شما به 95,000 دلار کاهش می‌یابد. در این حالت، شما با Maximum Drawdown برابر 15,000 دلار یا 15% روبرو شده‌اید.
• در مثال دیگری، فرض کنید استراتژی شما در بازار فارکس در نهایت به سود 20% منتهی می‌شود، اما در مسیر رسیدن به این سود، شما با Drawdown حداکثری 25% مواجه می‌شوید. این به این معناست که شما تا رسیدن به سود 20% خود، 25% از موجودی خود را کاهش داده‌اید. این میزان افت سرمایهممکن است برای بسیاری از معامله‌گران طاقت‌فرسا باشد، اما برای کسانی که توانایی تحمل ریسک بالاتر را دارند، می‌تواند قابل قبول باشد.

خلاصه‌ مقاله

در پایان، می‌توان گفت که افت سرمایه یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای اندازه‌گیری و ارزیابی ریسک در بازارهای مالی و فارکس است. این مفهوم نشان‌دهنده کاهش موقت موجودی یک حساب از بالاترین نقطه به پایین‌ترین نقطه قبل از بازگشت به سطح قبلی است.

از آنجا که Drawdown تأثیر زیادی بر روانشناسی معامله‌گران و نحوه مدیریت سرمایه دارد، آگاهی از میزان آن و استفاده از ابزارهای مختلف مانند استاپ لاس، تنوع در معاملات و مدیریت حجم معاملات به کاهش اثرات منفی آن کمک می‌کند. معامله‌گران باید بتوانند با مدیریت درست ریسک و Drawdown، استراتژی‌هایی را به کار گیرند که هم بازده قابل قبولی داشته باشد و هم تحمل ریسک مناسب را امکان‌پذیر سازد.

سوالات متداول

1. چرا باید به میزان افت سرمایه توجه کنم؟
   • میزان Drawdown به شما کمک می‌کند تا درک کنید که یک استراتژی معاملاتی یا حساب چه میزان ریسک دارد. این اطلاعات می‌تواند بر تصمیم‌گیری در خصوص تغییر استراتژی و میزان سرمایه‌گذاری شما تأثیر بگذارد.
2. چگونه می‌توانم Drawdown را کاهش دهم؟
   • استفاده از استاپ لاس، تنوع در معاملات، کاهش حجم معاملات و استفاده از استراتژی‌های محافظه‌کارانه‌تر می‌تواند به کاهش میزان افت سرمایه کمک کند.
3. آیا Drawdown بالا همیشه به معنای ضرر است؟
   • خیر، Drawdown بالا لزوماً به معنای ضرر نیست. در واقع، برخی از استراتژی‌ها ممکن است در کوتاه‌مدت با Drawdown‌های بزرگ مواجه شوند، اما در بلندمدت بازده خوبی داشته باشند. اما باید توجه کنید که Drawdown‌های زیاد می‌تواند تأثیر منفی بر روحیه و تصمیمات معاملاتی شما داشته باشد.
4. آیا می‌توانیم از افت سرمایه برای ارزیابی عملکرد یک استراتژی استفاده کنیم؟
   • بله، Drawdown یکی از مهم‌ترین معیارها برای ارزیابی میزان کارایی و پایداری یک استراتژی معاملاتی است. استراتژی‌هایی که افت سرمایه کمتری دارند، به طور معمول پایدارتر و کم‌ریسک‌تر به نظر می‌آیند.
5. چگونه می‌توانم Drawdown را در حساب خود محاسبه کنم؟
   • برای محاسبه افت سرمایه، کافی است که بالاترین موجودی حساب خود را شناسایی کنید و سپس میزان کاهش آن از بالاترین نقطه تا پایین‌ترین نقطه را اندازه‌گیری کنید. این تفاوت را می‌توانید به درصد محاسبه کرده و میزان افت سرمایه خود را بدست آورید.

نتیجه‌گیری نهایی

Drawdown یک ابزار حیاتی برای سنجش میزان ریسک و سلامت استراتژی‌های معاملاتی در بازارهای مالی است. معامله‌گران باید این مفهوم را به دقت در نظر بگیرند و توانایی مدیریت آن را داشته باشند تا از خطرات بزرگ جلوگیری کرده و در نهایت موفقیت بلندمدت خود را تضمین کنند. با استفاده از ابزارهای مدیریتی و استراتژی‌های مناسب، می‌توان افت سرمایه را کنترل کرده و به بازده مثبت رسید.

منابع:

What Are Drawdowns And How To Avoid Them – investing

What is Drawdown – avatrade